ข้าวต้มมัดคุณย่า...

ข้าวต้มมัดคุณย่า

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว ...เมื่อวานนี้เอง

น้องโมโม...นักเรียนป. 2 ยกมือบอกคุณครูทันที เมื่อคุณครูถามว่าผู้ปกครองใครทำขนมเป็นบ้าง... “ คุณย่าหนูทำขนมข้าวต้มมัดอร่อยมากค่ะ”

วันหนึ่งคุณครูก็โทรมาที่บ้านขอสายคุณย่าน้องโมโม ...และแจ้งความจำนงว่าต้องการให้คุณย่ามาสาธิตการทำข้าวต้มมัดให้เด็ก ๆ ที่โรงเรียนดู เพื่อให้เด็ก ๆ ได้เรียนรู้วิธีการทำขนมข้าวต้มมัด คุณย่าคงตอบรับคุณครูไปแล้ว แต่ต่อหน้าลูก ๆ หลาน ๆ กลับบ่นว่า “จะฮื้ออีแม่ไป สาธิต ไปอู๊ อาหยังต่อหน้าคนนัก ๆ แม่บ่ะย๊ะ ดอกเด้อ !....สำเนียงเหนือปนลาวของแม่จะออกห้วน ๆ แล้วหันหน้าไปดุโม โม “ละอ่อนมูนี่วุ่นวาย”...น้องโมโมก็ได้แต่ยิ้มแหย ๆ น้องมุกพี่สาวน้องโมโม และคุณพ่อ ช่วยกันจดรายละเอียดวิธีการทำข้าวต้มมัดเพื่อพิมพ์ไปแจกเด็ก ๆ

ปกติเวลาหลังเลิกงานถ้าไม่ได้อยู่เวรดิฉันก็จะไปที่บ้านแม่ (คุณย่าน้องโมโม) ทุกวัน ดูแลเรื่องอาหารการกินบ้างในบางวัน หรือไปกินข้าวเย็นถ้าแม่ทำกับข้าวอร่อย ๆ ไว้รอ เช่น แกงแคไก่ ตำมะเขือยาว แกงส้มปลานิล ซึ่งเป็นอาหารทางเหนือที่แม่ชอบทำ ดิฉันและน้อง ๆ ก็ชอบกิน ช่วงหลัง ๆ ที่แม่ไม่ค่อยสบาย ลูก ๆ ก็ห้ามไม่ให้ทำอะไรมาก แต่ห้ามเถ๊อะ...เดี๋ยวก็ได้กินอีกละ ...ทั้งขนมหรืออาหารต่าง ๆ ที่ลูกชอบก็ยังได้กินอยู่เสมอ ๆ แม้จะนาน ๆ ครั้ง แต่แม่ก็คงมีความสุขที่ได้ทำในสิ่งที่ชอบ ...

ข้าวต้มมัด เป็นขนมที่แม่ชอบทำให้กินบ่อย ๆ เพราะที่บ้านมีวัตถุดิบ ทั้งกล้วยน้ำว้า ใบตอง และข้าวเหนียว ส่วนถั่วลิสง และไม้ตอกก็ซื้อเพิ่ม ไปชมบรรยาการการทำข้าวต้มมัดกันค่ะ....

ต้นกล้วยน้ำว้าข้างบ้านที่แม่ (คุณย่าของมุกกะโมโม) ปลูกไว้
หน้าบ้านมีต้นแค ชะอม ต้นพริก ข้าวโพด ที่เพื่อนบ้านชอบมาเด็ดไปกินได้ แม่ไม่หวงค่ะ

เมื่อถึงวันที่ต้องไปสาธิต...การทำข้าวต้มมัด ดิฉันจึงรับอาสาไปส่งแม่และหลาน ๆ ที่โรงเรียน แม่ให้น้านางเพื่อนบ้านที่สนิทกันเหมือนญาติไปเป็นเพื่อน ขากลับแม่บอกว่าจะนั่งสามล้อเครื่องกลับเอง เพราะลูก ๆ ทุกคนต่างก็ต้องไปทำงาน ระยะนี้ดิฉันต้อง ออกปฏิบัติงานอนามัยโรงเรียนตรวจสุขภาพและฉีดวัคซีนเด็ก

ช่วงนี้มีฝนตกทุกวัน เช้านี้ก็เช่นกัน มีฝนตกปรอย ๆ ตก ๆ หยุด ๆ

ทีมงานของคุณย่า...

น้องมุก คอยเดินจูงแขนคุณย่าระหว่างเดินไปตึกเรียน

ห้องเรียนชั้นป. 2 อยู่บนอาคารชั้น 3 ด้านหลังโรงเรียน คุณย่าจึงต้องเดินไกลสักเล็กน้อย ตอนกลับก็คงจะลำบากถ้าปล่อยให้ผู้เฒ่าทั้งสองเดินออกมาหน้าโรงเรียน โบกสามล้อเครื่องนั่งกลับบ้าน อีกทั้งฝนยังตกปรอย ๆ ลงมาเรื่อย ๆ

ดิฉันจึงคิดว่าจะต้องรอรับแม่กลับบ้านด้วย เพราะในหนังสือเชิญบอกว่าการสาธิตเวลา 8.00 - 9.00 น. คิดแล้วก็โทรศัพท์ขออนุญาตหัวหน้าว่าจะเข้าไปทำงานสายสักเล็กน้อยนะคะ..

ถึงห้องเรียนคุณย่านั่งพักเหนื่อย..

คุณครูประจำชั้นจัดกลุ่มนักเรียน

น้องมุกอ่านวิธีทำข้าวต้มมัด ..หลังจากนั้นคุณย่าสาธิตการห่อข้าวต้มมัด

ข้าวต้มมัดที่สุกแล้ว...ตัดใส่จานโรยด้วยมะพร้าวอ่อน แก่ แล้วแต่ชอบค่ะ

วิธีทำข้าวต้มมัดสูตรคุณย่า

อุปกรณ์ที่ต้องเตรียม

ส่วนประกอบวัตถุดิบ
1. หม้อขนาดใหญ่สำหรับต้ม
2. ข้าวสาร (ข้าวเหนียว)
3. เตาถ่าน
4. เมล็ดถั่วลิสงดิบ
5. ถ่าน/ฟืน
6. กล้วยน้ำว้าสุก
7. มีดปลอกผลไม้
8. มะพร้าวอ่อน แก่ แล้วแต่ชอบ
9. ภาชนะสำหรับผสม/ใส่วัตถุดิบ
10. เกลือ
11. ที่ขูดมะพร้าว
12. ใบตอง
13. ไม้ตอก
14. น้ำตาล
15.น้ำเปล่า

ขั้นตอนจัดเตรียมวัตถุดิบ
1. นำข้าวสารไปล้างขัดในน้ำให้ขาวสะอาด โดยใช้มือทั้งสองถูไปมา เสร็จแล้วแช่ในน้ำประมาณ 30 นาที เพื่อให้ข้าวฟองตัว
เวลานำไปต้มจะได้ข้าวที่เหนียวนุ่ม หลังจากนั้นนำขึ้นตั้งพักไว้ให้สะเด็ดน้ำ
2. ล้างเมล็ดถั่วลิสงให้สะอาดแล้วนำไปผสมกับข้าวสารที่เตียมไว้ ใส่เกลือผสมลงไปเล็กน้อย

3. นำกล้วยน้ำว้ามาปลอกเปลือก เสร็จแล้วใช้มีดผ่าครึ่งตามทางยาวใส่ภาชนะไว้
4. ใช้ผ้าชุบน้ำเช็ดทำความสะอาดใบตอง แล้วฉีกให้มีความกว้างประมาณ 20 ซ.ม.
5. นำตอกไปแช่น้ำให้อ่อนตัว เมื่อเวลามัดจะได้ไม่แตกหัก
6. นำมะพร้าวห้าวมาขูดเอาเนื้อ โดยขูดเบา ๆ มือ จะได้ชิ้นบาง ๆ เสร็จแล้วใส่ภาชนะไว้

ขั้นตอนวิธีทำ
1. นำใบตองที่เตรียมไว้ 2 ใบวางซ้อนกันบนฝ่ามือซ้าย โดยให้ด้านที่ผิวมันอยู่ด้านล่าง
2. ตักข้าวสารที่ผสมกับเมล็ดถั่วประมาณ 2 ช้อนโต๊ะ วางบนใบตองตรงกลาง แล้วเกลี่ยเล็กน้อย
3. นำกล้วยฝ่าครึ่งที่เตรียมไว้วางลงตรงกลางข้าวสาร กดลงเล็กน้อย แล้วนำข้าวรอบ ๆ กล้วยกลบทับด้านบนกล้วยอีกครั้ง

4. พับใบตองด้าวหัวแม่มือทับข้าวและกล้วยไปทางด้านนิ้วก้อย แล้วพับกลับคืน โดยให้พับเก็บขอบใบตองให้แน่นและดูสวยงาม
5. จับกลีบใบตองส่วนบนให้สวยงามและพับเข้าด้านใน กลับใบตองส่วนล่างขึ้นบนจับกลีบแล้วพับทับกับส่วนแรก วางทับไว้

6. ทำตามข้อ 1-5 แล้วนำข้าวที่ห่อไว้ 2 ชิ้นมาประกบกัน ใช้ไม้ตอกที่เตรียมไว้รัดปลายทั้งสองด้านให้แน่น และดูสวยงาม
7. นำข้าวต้มที่มัดเรียบร้อยแล้วเรียงใส่หม้อจนเกือบเต็มเสร็จแล้วใช้เกลือโรยเล็กน้อย
8. ใช้เศษใบตองที่เหลือปิดทับด้านบนให้สนิก เสร็จแล้วเติมน้ำจนท่วมใบตอง
9. ยกหม้อตั้งบนเตาถ่านที่ก่อไฟไว้แล้ว โดยต้มประมาณ 1 ช.ม. จนข้าวต้มมัดสุกจนทั่ว ตักพักไว้บนภาชนะ
10. แกะใบตองออก แล้วหั่นข้าวต้มเป็นชิ้นพอคำใส่จานโรยด้วยมะพร้าวที่ขูดไว้ ตักน้ำตาลไว้ข้างจานเล็กน้อยสำหรับคนชอบหวาน

โดย นางจันทร์ดี มโนสัมฤทธิ์ [ คุณย่าของ ด.ญ.ชนิสรา มโนสัมฤทธิ์ (โมโม) ป.2/3