สมบัติของผู้ดี

สวัสดีค่ะ ท่านผู้อ่าน Web blog จิต-ใจ-ดี ที่รักทุกท่าน

เมื่อวันก่อนได้ดูข่าวบันเทิง ทางทีวี มีข่าวว่าจะมีการทำการ์ตูนแอมิเนชั่น เรื่องสมบัติของผู้ดี ออกอากาศเป็นตอน ๆ (ขณะนี้อยู่ในระหว่างดำเนินการ) ซึ่งตรงกับความตั้งใจพอดีว่าจะนำเสนอเรื่องสมบัติของผู้ดี ของเจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี ที่จดบันทึกไว้ในไดอารี่ เมื่อปี 2531 ครั้งแรกเกรงว่าจะเก่าเกินไป แต่เมื่อเห็นมีคนคิดทำเป็นการ์ตูนแอมิเนชั่นนำเสนอ จึงมั่นใจที่จะนำเรื่องนี้มาเล่าให้ฟัง มีทั้งหมดหลายภาค แต่ที่บันทึกไว้ จะเป็นภาคที่สามารถเข้าใจง่ายและนำมาใช้ได้ในชีวิตประจำวัน หรือนำไปสั่งสอนลูกหลานและเตือนตัวเองได้ (ในบางครั้ง) คิดว่าจะมีประโยชน์บ้างนะคะ

สมบัติของผู้ดี

ภาคสอง : ผู้ดี ย่อมไม่ทำอุจาดลามก

กายจริยา
1. ย่อมใช้เสื้อผ้า เครื่องแต่งตัวอันสะอาด และแต่งโดยเรียบร้อยเสมอ
2. ย่อมไม่แต่งตัวในที่แจ้ง
3. ย่อมไม่จิ้ม ควัก ล้วง แคะ แกะ เการ่างกายในที่ชุมชน
4. ย่อมไม่กระทำการที่ควรจะทำในที่ลับ ในที่แจ้ง
5. ย่อมไม่หาว เรอ ให้ปรากฏในที่ชุมชน
6. ย่อมไม่จามโดยสียงอันดัง และโดยไม่ป้องกำบัง
7. ย่อมไม่บ้วนขาก ด้วยเสียงอันดัง หรือให้เปรอะเปื้อนให้เป็นที่รังเกียจ
8. ย่อมไม่ลุกลนเลอะเทอะ มูมมามในการบริโภค
9. ย่อมไม่ถูกต้อง หรือหยิบยื่นสิ่งที่ผู้อื่นจะบริโภคด้วยมือตน
10. ย่อมไม่ล่วงล้ำข้ามหยิบของบริโภคผ่านหน้าผู้อื่น ซึ่งควรขอโทษและขอให้เขาส่งได้
11. ย่อมไม่ละลาบละล้วงเอาของผู้อื่นมาใช้ในการบริโภค เช่น ถ้วยน้ำ และผ้าเช็ดมือ
12. ย่อมไม่เอาเครื่องใช้ของตน เช่น ช้อน ส้อม ไปล้วงตักสิ่งบริโภคซึ่งเป็นของกลาง
13. ย่อมระวัง ไม่พูดจาตรงหน้าผู้อื่นให้ใกล้ชิดเหลือเกิน

วจีจริยา
1. ย่อมไม่กล่าวถึงสิ่งโสโครกพึงรังเกียจ ในท่ามกลางประชุมชน
2. ย่อมไม่กล่าวถึงสิ่งควรปิดบัง ในท่ามกลางประชุมชน

มโนจริยา
1. ย่อมพึงใจที่จะรักษาความสะอาด

ภาคสาม : ผู้ดีย่อมมีสัมมาคารวะ

กายจริยา
1. ย่อมนั่งด้วยกิริยาอันสุภาพ เฉพาะหน้าผู้ใหญ่
2. ย่อมไม่ขึ้นหน้าผ่านผู้ใหญ่
3. ย่อมไม่หันหลังให้ผู้ใหญ่
4. ย่อมแหวกที่หรือให้ที่นั่งอันสมควรแก่ผู้ใหญ่หรือสตรี
5. ย่อมไม่ทัดหรือคาบบุหรี่ คาบกล้อง และสูบให้ควันไปรมผู้อื่น
6. ย่อมเปิดหมวกเมื่อเข้าชายคาบ้านผู้อื่น
7. ย่อมเปิดหมวกในที่เคารพ เช่น โบสถ์ วิหาร ไม่ว่าแห่งศาสนาใด
8. ผู้น้อยย่อมเคารพผู้ใหญ่ก่อน
9. ผู้ชายย่อมเคารพผู้หญิงก่อน
10. ผู้ลาย่อมเป็นผู้เคารพก่อน
11. ผู้เห็นก่อนโดยมากย่อมเคารพก่อน
12. แม้ผู้ใดเคารพก่อน ต้องตอบเขาทุกคนไม่เฉยเสีย

วจีจริยา
1. ย่อมไม่พูดจาล้อเลียน หลอกลวงผู้ใหญ่
2. ย่อมไม่กล่าวร้ายถึงญาติมิตรที่รักใคร่นับถือของผู้ฟังแก่ผู้ฟัง
3. ย่อมไม่กล่าววาจาอันติเตียนสิ่งเคารพหรือที่เคารพของผู้อื่นแก่ตัวเขา
4. เมื่อจะขอทำล่วงเกินแก่ผู้ใด ต้องขออนุญาตตัวเขาก่อน
5. เมื่อตนทำพลาดพลั้งสิ่งใดแก่บุคคลใด ควรออกวาจาขอโทษเสมอ
6. เมื่อผู้ใดได้แสดงคุณต่อตนอย่างไร ควรออกวาจาขอบคุณเขาเสมอ

มโนจริยา
1. ย่อมเคารพ ยำเกรง บิดา-มารดา และอาจารย์
2. ย่อมนับถือ นอบน้อมต่อผู้ใหญ่
3. ย่อมมีความอ่อนหวานแก่ผู้น้อย

วันนี้ขอนำเสนอ สองภาคเบา ๆ ก่อนนะคะ พบกันใหม่ คราวหน้า ...สวัสดีค่ะ

ที่มา : เจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี. แบบเรียนจรรยา ‘สมบัติของผู้ดี’ พิมพ์ครั้งที่ 17 . พระนคร : ไทยวัฒนาพานิช 2492. หน้า 8-9
เก็บตกจากไดอารี่ 2531

ภาพ : วัดร่องขุ่น จังหวัดเชียงราย ศิลปะสมัยรัชกาลปัจจุบัน (ร. 9)

อาจารย์เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ ออกแบบและสร้าง

Canon Digital IXUS 60...สีตะวัน